Vluchtelingencentrum voor bejaarden

In Vatutine, een klein stadje in het midden van Oekraïne, worden bejaarde vluchtelingen opgevangen. De meeste van hen zijn bedlegerig en hadden verwacht nooit meer te verkassen. De oorlog bracht daar verandering in. Bij onze partnerorganisatie hebben zij een veilige plek gevonden, waar ze goed verzorgd worden en alle aandacht krijgen die ze nodig hebben. Als het luchtalarm klinkt worden ze met bed en al opgetild en naar de schuilkelder gedragen.

Voedselpakketten en materialen

We ondersteunen veel projecten van partnerorganisaties gericht op de zorg voor vluchtelingen. Dat kan zijn in de vorm van een voedselpakket, hygiënemateriaal, medicijnen, wasmiddel, keukengerei of bedlinnen. Ook wordt brandhout geleverd of een kachel geïnstalleerd. Soms zijn bouwmaterialen nodig om onderkomens op te knappen en bewoonbaar te maken. Maar niet alleen vluchtelingen hebben deze hulp nodig. Door de oorlogssituatie zijn veel Oekraïense gezinnen in moeilijkheden gekomen. Mensen zijn hun werk kwijtgeraakt, huizen zijn beschadigd of vernietigd en prijzen zijn gestegen. Het aantal mensen dat hulp vraagt bij onze partnerorganisaties is daardoor enorm toegenomen. ‘We kunnen helaas niet iedereen helpen die bij ons aanklopt’.

Hulp aan het front

Deze vorm van hulp wordt ook geboden aan mensen die zijn achtergebleven aan het front.  Er zijn mensen die het gebied waar de oorlogsgeluiden constant klinken, niet willen of kunnen verlaten. Regelmatig organiseren onze partners in Oekraine hulpreizen om deze mensen te ondersteunen. Andrey Malov is een van hen. Hij bezoekt mensen en helpt hen met levensmiddelen en andere materialen. Op veel plekken is er geen elektriciteit en komt er al heel lang geen water meer uit de kraan. Ook worden kerken en pastors in de regio ondersteunt, zodat zij hun werk onder kinderen en gezinnen in het zwaar geteisterde gebied kunnen voortzetten.

Psychosociale zorg

Eén van de belangrijkste vormen van hulp op dit moment is het verlenen van psychosociale zorg en traumahulp. Onder leiding van een psycholoog zijn er speciale sessies voor mensen die onder de Russische bezetting hebben geleefd, voor vrouwen die door de oorlog weduwe zijn geworden en voor kinderen die in hun jonge leven al zoveel zijn kwijtgeraakt. Ouders en leraren wordt geleerd om te gaan met kinderen die afwijkend gedrag vertonen en op politiek niveau worden rondetafelgesprekken georganiseerd om dit thema meer onder de aandacht te brengen.

Onderwijsprojecten gaan door

Naast bovenstaande activiteiten gericht op oorlogsslachtoffers gaan de reguliere projecten van onze partnerorganisaties in Oekraïne ook door. Kinderen uit kwetsbare gezinnen zijn welkom in de dagopvangcentra. Tienermoeders worden opgevangen in moeder- en kindhuizen waar ze de nodige zorg en aandacht krijgen én werken aan een toekomst waarin ze zelfstandig kunnen wonen en werken. Jongeren met een beperking zijn dagelijks te vinden in het dagbestedingscentrum of op hun stageadres waar ze nieuwe vaardigheden leren en zichzelf voorbereiden op de toekomst. Zo wordt educatie, één van de krachtigste motoren van ontwikkeling, onder allerlei verschillende doelgroepen in Oekraïne voortgezet.

Mentale ondersteuning

Voor zover mogelijk ondersteunen we onze partnerorganisaties in Oekraïne op mentaal gebied. Medewerkers zijn soms al twee jaar lang onophoudelijk bezig om hulp te bieden. Daarom bieden we hen trainingen aan gericht psychosociale zorg en ter voorkoming van een burn-out. Een actueel thema is mobilisatie. Bij onze partnerorganisaties werken veel mannen die op elk moment opgeroepen kunnen worden voor het leger. Dat zorgt voor enorm veel spanning en stress.

Wat u kunt doen

U kunt helpen door financieel bij te dragen om bovenstaande activiteiten ook in de toekomst mogelijk te maken. Bovenal kunt u helpen door middel van gebed. Bid alstublieft voor vrede in Oekraïne.

Het bericht Wat doen wij op dit moment in Oekraine? verscheen eerst op Kom over en Help.

Herinneringen

‘Die blokkade was zo erg nog niet’, wordt ons verteld. ‘Toen hadden we Artsakh tenminste nog. Toen woonden we nog in ons eigen huis en had ik mijn baan als onderwijzeres. Nu zijn we alles kwijt.’ De dochter van deze vluchtelingen uit Nagorno-Karabach heeft een Instagram-account waar ze foto’s deelt van hun oude dorp en andere mooie plekjes van de regio. Allemaal om de herinnering levend te houden.

Ook Gegham (16) en zijn familie vertellen ons over het leven dat ze hadden in Nagorno-Karabach. We zien foto’s van hun huis en filmpjes van hun werk. Maar ook zij moesten in september jl. alles achterlaten. Gegham vertelt: ‘Op de dag dat de Azeri’s kwamen, vluchtten we eerst de bossen in. Daar kwamen we tot het besef dat we ons moesten verdedigen. Op mijn schouders droeg ik mijn gehandicapte oom naar de schuilkelder. Met de jongens stonden we voor de deur om iedereen te beschermen. In onze handen hadden we messen en jachtgeweren. Ik zag dat een raket ons huis vernielde’.

Weemoed en pijn

Artsakh. Het woord dat iedere keer weer valt, wordt uitgesproken met weemoed. Het doet pijn dat de regio nu in handen is van Azerbeidzjan. Nog pijnlijker is het gevoel dat soldaten voor niets gevallen zijn in de oorlog om Nagorno-Karabach. Ze hebben gevochten voor de overwinning, maar die kwam niet. Én wie in de wereld hoor je over het einde van Nagorno-Karabach? Mensen voelen zich in de steek gelaten.

Hoop

Het verdriet is groot en de pijn zit diep. Bijna iedereen vertoont wel tekenen van een trauma. Toch horen we ook van hoop als we een groep vrouwen ontmoeten uit Nagorno-Karabach. Hun mannen sneuvelden in de oorlog. Ze moeten nu zelf voor inkomsten zorgen. Dankzij een ondernemerstraining en vakopleiding zijn ze nu in staat om in hun levensbehoeften te voorzien. ‘Kort nadat mijn man was omgekomen en ik met mijn kinderen in Armenië aankwam, was alle hoop weg. Ik wist ik niet wat ik met mijn leven aan moest. De training heeft mij veel meer gebracht dan alleen een baan en inkomen. Ik heb nu vriendinnen én toekomstperspectief.’ Ook in deze gesprekken valt ook het woord Artsakh. Maar nu in combinatie met woorden van hoop, dank en vreugde!

Het bericht Verdriet, pijn en hoop tijdens werkbezoek Armenië verscheen eerst op Kom over en Help.

De gezamenlijke brandbrief van de hulporganisaties wordt mede namens Leger des Heils en meer dan honderd Oekraïense partners verstuurd. In de brief vragen de organisaties aan informateur Plasterk om een gesprek met de formerende partijen. “De humanitaire situatie in Oekraïne blijft buitengewoon nijpend”, aldus de gezamenlijke verklaring. “Maar liefst 11 miljoen Oekraïners zijn gevlucht. Duizenden Oekraïense burgers zijn inmiddels gestorven ten gevolge van de oorlog. Daarnaast is de impact van de oorlog op de fysieke, mentale en economische gesteldheid van het land en haar inwoners enorm. Essentiële voorzieningen zoals water, voedsel, medicijnen en elektriciteit zijn op veel plaatsen schaars. Bovendien zien we dagelijks de verwoestende effecten van de oorlog op de mentale veerkracht van de burgerbevolking.”

Onvoorstelbare gevolgen

De hulporganisaties uiten hun waardering voor de Nederlandse steun tot op heden en benadrukken dat deze steun momenteel van vitaal belang is. Dankzij deze bijdrage kan er voorzien worden in voedsel, medicijnen, onderdak voor vluchtelingen en het begin van duurzaam herstel voor Oekraïne. “Zonder deze voortdurende steun zijn de gevolgen voor het Oekraïense volk onvoorstelbaar,” aldus Agnes Kroese, algemeen directeur van ontwikkelingsorganisatie Dorcas. Samen met de andere organisaties roept Kroese de onderhandelende politieke partijen dan ook op om de humanitaire ondersteuning voor het Oekraïense volk te waarborgen: “Dit is niet het moment om de steun voor Oekraïne af te schalen. De oorlog woedt nog in volle hevigheid, en er is nog geen zicht op een diplomatieke oplossing. De partijen die nu met elkaar onderhandelen zijn echter verdeeld over de Nederlandse steun voor Oekraïne. Dit blijkt niet alleen uit de verkiezingsprogramma’s, maar ook uit het stemgedrag in de Tweede Kamer. Niet alleen wij, maar ook onze Oekraïense partners maken zich hier zorgen over.”

Gerben Heldoorn, directeur bij Stichting Kom over en help, onderstreept de zorgen van Kroese. “Daarnaast roepen we de onderhandelende partijen op om voldoende middelen beschikbaar te blijven stellen voor het mentale herstel van de bevolking van Oekraïne. Deze oorlog laat diepe sporen na bij kinderen en ouderen, die dierbaren zijn verloren of huis en haard zijn ontvlucht. We mogen hen niet aan hun lot overlaten.”

Het bericht Hulporganisaties slaan alarm: humanitaire steun aan Oekraïne blijft cruciaal verscheen eerst op Kom over en Help.

Tekort aan brandstof

Daarmee heeft meer dan 80% van de totale bevolking van Nagorno-Karabach de regio verlaten. De reis die zij hebben afgelegd duurde lang. Vanaf Stepanakert, de hoofdstad van Nagorno-Karabach, is het nog ongeveer 60 kilometer naar de Armeense grens. Baru van onze lokale partnerorganisatie Diakonia vertelt: “Het duurt minimaal 35 uur om de grens met Armenië te bereiken en door de controle te komen. Elk voertuig dat Nagorno-Karabach verlaat krijgt 20 liter brandstof, maar dat is nauwelijks genoeg om de grens te bereiken. Veel auto’s gaan onderweg kapot of komen zonder brandstof te staan. Dat verergert de file. Ook in Armenië, waar in de grensregio inmiddels een tekort aan brandstof is ontstaan.”

Angst voor etnische zuivering

De etnische Armeniërs verlaten de regio uit angst voor etnische zuiveringen. De Armeense enclave houdt per 1 januari 2024 op te bestaan als gevolg van een aanval van Azerbeidzjan op de regio. Met die aanval heeft Azerbeidzjan het gezag op de regio terugveroverd. De etnische Armeniërs mogen er wat de Azerbeidzjaanse regering blijven wonen. “Hun rechten zullen worden gerespecteerd,” aldus president Aliyev van Azerbeidzjan. Maar daar geloven de Armeniërs niet in en daarom slaan ze massaal op de vlucht naar Armenië.

Noodopvang

In Armenië worden de vluchtelingen opgevangen.“iedereen steekt de handen uit de mouwen om de vluchtelingen te helpen, op alle mogelijke manieren. Duizenden mensen zijn ontheemd en hebben dringend behoefte aan humanitaire hulp voor de korte én lange termijn. Gezinnen hebben naast voedsel, hygiëneartikelen, babyvoeding, luiers, verwarming voor de winter en onderdak ook juridisch advies nodig. Kinderen hebben veel meegemaakt en wachten op psychologische hulp,” aldus onze partnerorganisaties.

Inpakken

Baru: “Toen de aanval begon waren de mensen bezig met hun dagelijkse werk. Ze sloegen op de vlucht met datgene wat ze op dat moment bij zich hadden; niet veel dus. We komen mensen tegen op pantoffels en zelfs mensen zonder schoenen.” Door de snelle aanval van Azerbeidzjan konden sommige mensen niet meer terug naar huis om hun bezittingen in te pakken. Anderen hadden wel de mogelijkheid om de meest essentiële dingen mee te nemen. “Maar hoe pak je een heel leven in? Al je emoties en herinneringen? Dat is heel moeilijk.”

Schrijnende verhalen

Via onze partnerorganisaties in Armenië bereiken ons schrijnende verhalen van vluchtelingen. Zaruhi, van een andere partnerorganisatie, deelde een foto met ons en schreef daarbij: “Deze vrouw zat met haar zeven kinderen opgesloten in een kelder in Artsakh. Het heeft heel lang geduurd tot zij eindelijk werden gevonden. Toen moesten ze nog overgebracht worden naar Armenië. Uiteindelijk is dat gelukt. Nu zijn ze veilig in Goris.”

Kom over en help ondersteunt de Armeense partnerorganisaties bij het verlenen van noodhulp en het opvangen van vluchtelingen. Draagt u daaraan bij?

Het bericht Meer dan 100.000 vluchtelingen in Armenië verscheen eerst op Kom over en Help.

Start Azerbeidzjans offensief

Dinsdagochtend 19 september 2023 werden we opgeschrikt door het nieuws dat Azerbeidzjan de aanval had geopend op de etnisch-Armeense enclave Nagorno-Karabach. ‘Azerbeidzjan bombardeert Stepanakert, de hoofdstad van Nagorno-Karabach. Het is oorlog’, zo liet Baru van onze partnerorganisatie Diakonia weten. ‘Het zat eraan te komen’, vertelt Zaruhi, een andere Armeense partnerorganisatie van Kom over en help.

De afgelopen maanden liep de spanning over de bergachtige regio Nagorno-Karabach steeds verder op. Met de blokkade van de Lachin-corridor, de verbindingsweg tussen Nagorno-Karabach en Armenië, werd de situatie voor de Armeense bevolking in die regio steeds nijpender. De druk werd verder opgevoerd totdat het op dinsdag 19 september tot een uitbarsting kwam. De Russische vredesmacht die in de regio is gestationeerd om de rust te bewaken, greep niet in. De bevolking was op zichzelf aangewezen. Velen verblijven die dag en nacht in de schuilkelder.

Staakt het vuren

Internationaal wordt er met afschuw gereageerd en wordt Azerbeidzjan opgeroepen de wapens neer te leggen. Op woensdag wordt er onder bemiddeling van Rusland, een staakt-het-vuren gesloten dat om 13.00 uur lokale tijd ingaat. Afgesproken is dat het leger van Nagorno-Karabach wordt ontbonden en ontwapend. Daarnaast moeten Armeense troepen zich terugtrekken uit de enclave. De Armeense regering ontkent echter dat er troepen in de regio aanwezig zijn. De wapens zwijgen voor een tijdje, maar na korte tijd klinken er toch weer schoten in Nagorno-Karabach. ‘Artsakh heeft gecapituleerd, op dit moment vluchten veel mensen naar de basis van de Russische vredesmacht. Lokaal wordt er nog steeds gevochten’, aldus Baru.

Vredesonderhandelingen

De dagen daarop volgen onderhandelingen. Vertegenwoordigers van de Azerbeidzjaanse overheid en die van Nagorno-Karabach ontmoeten elkaar om te spreken over de toekomst van de regio en het lot van de Armeniërs. Azerbeidzjan belooft dat ze goed behandeld zullen worden en stemrecht zullen krijgen, maar daar geloven de Armeniërs niet in. Arev, van onze derde Armeense partnerorganisatie, geeft aan: ‘Alle Armeniërs zullen Artsakh verlaten. De mensen zijn bang.’

Op de vlucht

Die vluchtelingenstroom is inmiddels op gang gekomen. Het is druk op de wegen in de richting van de Armeense grens. De auto’s kruipen vooruit in de lange file. Steeds meer mensen komen aan in Armenië waar ze worden gescreend door het Rode Kruis. Baru vertelt dat deze controle verplicht is voor iedere persoon die aankomt. Op basis daarvan wordt duidelijk welke hulp deze mensen nodig hebben. ‘Sommigen hebben al een onderkomen geregeld of hebben familie waar ze naartoe kunnen, anderen niet. Dit geeft ons een duidelijk beeld van de behoeften van deze mensen. Hier kunnen we onze activiteiten op af stemmen’. De verwachting is dat alle 120.000 mensen het gebied zullen verlaten. Onder hen zijn 30.000 kinderen.

Hulp

Net als 3 jaar geleden ontfermen de Armeniërs zich over hun volksgenoten uit Nagorno-Karabach. Al verscheidene dagen worden voorbereidingen getroffen om de massale toestroom van vluchtelingen op te vangen. Er worden slaapplekken geregeld in kerkgebouwen en andere panden. Ook wordt voedsel en kleding ingezameld. Vrijwilligers komen bijeen om maaltijden te bereiden en de hulp te coördineren. Een team van onze partnerorganisatie Diakonia is aanwezig bij de grensovergang om de vluchtelingen op te vangen. ‘De verhalen die we hier horen zijn hartverscheurend. Mensen zijn gebroken. Er komen auto’s voorbij met lichamen van gesneuvelde soldaten. Het is echt verschrikkelijk. Dit zijn heel moeilijke dagen voor ons’.

Onzekere toekomst

In Yerevan, de hoofdstad van Armenië, zijn mensen de straat op gegaan om te protesteren. Ze vinden dat de overheid te weinig doet om de Armeniërs in Nagorno-Karabach te beschermen. Ook wordt er geprotesteerd bij de Russische ambassade in de stad. Waar deze protesten toe leiden, weet niemand. ‘We zijn ook bang dat ze niet tevreden zijn met alleen Nagorno-Karabach. Hun honger nog niet is gestild,’ aldus de Armeniërs.

Bidt u mee voor de mensen in Armenië en Nagorno-Karabach?

Het bericht Inwoners Nagorno-Karabach massaal op de vlucht verscheen eerst op Kom over en Help.

Reizen is niet zonder gevaar

Reizen in oorlogstijd is niet zonder gevaar. Op één dag na klonk iedere dag enkele keren het luchtalarm.  Op zaterdag waren we in Chernihiv waar we een raketinslag meemaakten. Zeven doden en meer dan honderd gewonden werden en worden betreurd.  Amper een kwartier daarvoor zaten we nog op het kantoor van onze partnerorganisatie, slechts een paar honderd meter verwijderd van de plek waar de raket is ingeslagen. We zijn bijzonder bewaard gebleven.
Tijdens de trip, maar ook daarna kreeg ik vaak de vraag: ‘Wat heb je dan ook te zoeken in een land in oorlog? Waarom gaan jullie dan juist nú op bezoek in Oekraïne?’ Ik begrijp de vragen en toch…zou ik een volgende keer opnieuw gaan.

Blijvend verbonden

Is dit onbezonnenheid? Nee! Juist in deze tijd heb ik ervaren hoe belangrijk het is dat partnerschap verder gaat dan geldtransfers, online bijeenkomsten en e-mailverkeer. Het bezoek kan ik met één woord samenvatten, wat ook nog een kernwaarde van Kom over en help is: verbindend.

De inwoners van Oekraïne leven al ruim 540 dagen in oorlog. Wij waren er acht dagen. We hebben die dagen een klein beetje gevoeld hoe het is om in een land met voortdurende onzekerheid te wonen. Dat geeft verbinding. Ik kan me nu íets meer voorstellen hoe dat is en hoeveel spanning dat geeft.

We hebben samen projecten bezocht. Met eigen ogen zagen we kapotgeschoten dorpen en we spraken met oorlogsslachtoffers. We bezochten bijeenkomsten van de kerkelijke gemeente van onze partner waar we te gast waren: de zondagse kerkdienst, maar ook een gebedsbijeenkomst, die sinds het begin van de oorlog iedere morgen gehouden wordt. We hebben samen gebeden, samen gegeten en samen gehuild.
Al die dingen waren bemoedigend voor ons en voor de partnerorganisaties. Het was bijzonder om na een periode van twee jaar Covid en 1,5 jaar oorlog onze broeders en zusters weer te bezoeken. Toewijding en verbinding: niet alleen op papier als mooie kernwaarden, maar echt in de praktijk.

Bijbelse bemoediging

‘Deze trip is zo bemoedigend voor ons’, zei een partner aan het eind van het bezoek. ‘Jullie hebben ons opgezocht, meegeleefd in ons verdriet en onze angst, maar ook in ons vertrouwen op God.’ En zo is het! God zorgt, juist nu voor onze Oekraïense vrienden.
Zondag mocht ik in de kerk iets delen over de tekst uit Johannes 14 vers 27: Vrede laat Ik u, Mijn vrede geef Ik u; niet zoals de wereld die geeft, geef Ik die u. Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd worden.

Die vrede geeft, ondanks alles, hoop! Hoop voor de toekomst! En juist die hoop, die ook deze oorlogstijd overstijgt, maakt dat ik de reis zo weer zou maken.

Gerben Heldoorn

Het bericht Een werkbezoek in oorlogstijd, waarom? verscheen eerst op Kom over en Help.